کنکاش؛ مرگ یزدگرد

نمایشنامه، داستان مرگ یزدگرد سوم است که به مرو می‌گریزد و به طور ناشناس در آسیابی پناه می‌گیرد. داستان از زبان آسیابان، زن آسیابان و دخترشان بیان می‌شود و همه روایت‌ها با هم تفاوت دارد.

موبد، سرکرده و سردار سپاه یزدگردِ سوم در منزل آسیابان گرد می‌آیند تا آسیابان، زن و دخترش را به جرم کشتن پادشاه محاکمه کنند و بیرون از آسیاب، سپاه یزدگرد با اعراب (تازیان) که در حال پیشروی هستند، در پیکارند.

گزارش کنکاش

پس از نمایش فیلم ۱۲۰ دقیقه‌ای مرگ یزدگرد، ابتدا امین هندیانی، مدیر برنامۀ کنکاش، به روند پیشرفت کنکاش در چهارده ماه گذشته اشاره کرد و سپس هوشنگ زیلایی، منتقد سینما، به بیان زندگی حرفه‌ای و هنری کارگردان مطرح کشورمان، بهرام بیضایی پرداخت و برخی آثار ماندگار او را نام برد. او، سینمای بیضایی را زن‌محور و "تاریخ" را عنصر مورد علاقۀ او برشمرد و در ادامه به تحلیل‌‌ِ فرم و محتوای این نمایش- فیلم و برخی آثار دیگر بیضایی پرداخت.

زیلایی، بهرام بیضایی را تحت تاثیر تئاتر ژاپن، کوروساوا و به طور ویژه، سنت شرقی دانست و سود جستن از هنر "تعزیه" و تکنیک "برخوانی" (جابجا شدن نقش‌ها و دیالوگ‌ها) را از هنرهای این کارگردان بزرگ خواند. همچنین غوطه‌ور بودن جامعۀ ایرانی در برزخِ بین سنت و مدرنیته را نگرش و خط سیر فکری بیضایی در اکثر فیلم‌های او قلمدا کرد.

تفاوت‌های ماهوی بین تئاتر و سینما، چگونگی تفکیک آنها از یکدیگر و تکنیک‌های سینمایی و خصوصیات تئاتری موجود در این فیلم از مهم‌ترین نکاتی بود که از سوی حاضرین مورد پرسش یا بررسی قرار گرفت و بارها و بارها به دیالوگ‌های شاهکار و بازی‌های چشم‌گیر سوسن تسلیمی و مهدی هاشمی اشاره شد.